تب سه روزه گاوی (Bovine Ephemeral Fever)

تب سه روزه گاوی (Bovine Ephemeral Fever - BEF)، که به "تب سه روزه" نیز معروف است، یک بیماری ویروسی حاد در گاوهاست که معمولاً با تب، ضعف و لنگش همراه است. این بیماری به طور عمده در مناطق گرمسیری و نیمه‌گرمسیری مشاهده می‌شود و به دلیل انتقال توسط حشرات مانند پشه‌ها و مگس‌های خون‌خوار، در فصل‌های گرم سال شیوع بیشتری دارد. اگرچه این بیماری معمولاً پس از سه روز بهبود می‌یابد، اما می‌تواند خسارات اقتصادی ناشی از کاهش تولید شیر، کاهش وزن دام و هزینه‌های درمانی به همراه داشته باشد.

علائم تب سه روزه گاوی

تب سه روزه گاوی به طور ناگهانی ظاهر می‌شود و علائم زیر را شامل می‌شود:

1. تب بالا: اولین علامت بیماری، تب شدید (39-41 درجه سانتی‌گراد) است.

2. بی‌اشتهایی: دام مبتلا میل به خوردن غذا ندارد.

3. ضعف و بی‌حالی: گاوها دچار ضعف عضلانی می‌شوند و ترجیح می‌دهند دراز بکشند.

4. لنگش: التهاب مفاصل باعث لنگش در دام‌ها می‌شود.

5. افزایش تنفس: تنگی نفس و افزایش تعداد تنفس از علائم شایع است.

6. ریزش بزاق: دام‌ها به دلیل التهاب گلو بزاق بیشتری تولید می‌کنند.

7. کاهش تولید شیر: گاوهای شیری به شدت کاهش تولید شیر را تجربه می‌کنند.

8. لرز: لرزش عضلانی یا رعشه در دام‌های مبتلا دیده می‌شود.

علل و عوامل انتقال بیماری

عامل ایجاد بیماری ویروس تب سه روزه از خانواده Rhabdoviridae است. این ویروس از طریق نیش حشرات خون‌خوار مانند پشه‌های Culicoides و مگس‌ها منتقل می‌شود. شرایط آب‌وهوایی گرم و مرطوب، وجود منابع آب آلوده و تجمع دام‌ها در یک منطقه، خطر شیوع بیماری را افزایش می‌دهد.

عوارض احتمالی

در بیشتر موارد، دام‌ها پس از سه روز بهبود می‌یابند، اما در موارد شدید، عوارض زیر ممکن است مشاهده شود:

• التهاب شدید مفاصل و لنگش مزمن
• کاهش وزن
• افت دائمی تولید شیر
• ضعف سیستم ایمنی و ابتلا به عفونت‌های ثانویه

روش‌های پیشگیری و کنترل

1. مدیریت محیطی: کاهش منابع تجمع حشرات مانند آب‌های راکد و تمیز نگه‌داشتن محیط دامداری.
2. استفاده از حشره‌کش‌ها: استفاده از اسپری‌های دافع حشرات یا توری‌های محافظ برای دامداری‌ها.
3. واکسیناسیون: در مناطق پرخطر، واکسیناسیون گاوها برای پیشگیری از شیوع بیماری مؤثر است.
4. قرنطینه: جداسازی دام‌های آلوده از گله.
5. تغذیه مناسب: تقویت سیستم ایمنی دام‌ها با استفاده از رژیم غذایی مقوی.

درمان تب سه روزه گاوی

هیچ درمان ضدویروسی خاصی برای BEF وجود ندارد، اما مدیریت علائم می‌تواند به بهبود دام کمک کند:

1. استراحت کافی: فراهم کردن شرایط مناسب برای استراحت دام.
2. داروهای ضدالتهاب: استفاده از داروهایی مانند NSAIDs برای کاهش التهاب و درد.
3. مایعات درمانی: تزریق سرم‌های تقویتی برای جبران کم‌آبی بدن.
4. آنتی‌بیوتیک‌ها: در موارد عفونت ثانویه، آنتی‌بیوتیک‌ها تجویز می‌شوند.

نتیجه‌گیری

تب سه روزه گاوی یک بیماری ویروسی کوتاه‌مدت اما مهم است که می‌تواند تأثیرات اقتصادی و بهداشتی قابل‌توجهی بر دامداری‌ها داشته باشد. پیشگیری از این بیماری با مدیریت بهداشتی مناسب و کنترل حشرات امکان‌پذیر است. همچنین، شناسایی و درمان سریع دام‌های مبتلا می‌تواند از شیوع گسترده بیماری جلوگیری کند.